Thursday, August 25, 2011

डाव

गुलजार यांच्या "खुदा" या रचनेचा स्वैर भावानुवाद करण्याचा माझा प्रयत्न


गगनपटावर डाव मांडला, ओढलेस खेळात मला
घुमता पट अन् अगम्य खेळी, मुळीच रस ना त्यात मला!

सूर्य मांडला घरात काळ्या, तुला वाटले विझेन मी,
दीप उजळला मी, जो दावी वाटा अंधारात मला

तुझा वादळी सागर माझ्या अस्तित्वाला गिळताना
एक चिमुकली पुण्याईची नाव तारते त्यात मला!

काळाची सरकवुन सोंगटी घेसी का अंदाज उगा?
तोडुन काळाच्या बेड्यांना मौज मिळे जगण्यात मला

चमत्कार दाखवून माझे आत्मतेज मिटवू बघसी,
तुझा चंद्र जिंकला पहा मी, कसली देशी मात मला?

शह मृत्यूचा दिला, वाटले तुला, "चला, हरला आता!"
देह सोडला मी, वाचविला आत्मा, भय ना घात मला!

घुमव पुन्हा पट, मांड सोंगट्या, अन् माझीही चाल पहा,
बघेन मीही तुझी कुशलता, आता दे ना मात मला!



******** मूळ कविता अशी आहे :

"खुदा"
.

पूरे का पूरा आकाश घुमा कर बाज़ी देखी मैने

काले घर में सूरज चलके,
तुमने शायद सोचा था
मेरे सब मोहरे पिट जायेंगे.
मैने एक चराग जलाकर रोशनी कर ली,
अपना रस्ता खोल लिया..

तुमने एक समन्दर हाथ में लेकर मुझपे ढेल दिया,
मैने नोह की कश्ति उस के ऊपर रख दी

काल चला तुमने और मेरी जानिब देखा,
मैने काल को तोड़कर,
लम्हा लम्हा जीना सीख लिया

मेरी खुदी को मारना चाहा
तुमने चन्द चमत्कारों से
और मेरे एक प्यादे ने चलते चलते
तेरा चांद का मोहरा मार लिया

मौत की शह देकर तुमने समझा था अब
तो मात हुई
मैने जिस्म का खोल उतारकर सौंप
दिया,
और रूह बचा ली

पूरे का पूरा आकाश घुमा कर अब
तुम देखो बाज़ी...

- गुलज़ार

Thursday, August 11, 2011

गुणाकार

कटू बोलला तो, तसे फार नाही
जिव्हारी रुतावा, असा वार नाही

जरी मागते मी, मला खंत नाही,
इथे सांग ना, कोण लाचार नाही?

उसासू नको तू, तुझ्या आठवांचा
उदासीत माझ्या पुढाकार नाही !

करू काय मी या मुक्या पावसाचे?
तुझ्यासारखा तो धुवांधार नाही!

तुझे दु:ख आले तिच्या सोबतीला,
व्यथा आज माझी निराधार नाही

दशांशात भागून शून्यात बाकी,
सुखाच्या नशीबी गुणाकार नाही!


Tuesday, August 9, 2011

भटियार

पहाटवारा सांगत होता हळूच कानी,
"इथे-तिथे विखुरल्या चांदण्या वेचत आलो
अन् वेलींच्या कुशीत त्यांना ठेवत आलो
पानाफुलांच्या रांगोळ्या मी रेखत आलो
मंजुळवाणी किलबिलगाणी छेडत आलो"

पहाटवारा सांगत होता दडून  पानी,
"रात्री रडल्या कळ्या, आसवे दहिवर झाली
स्फुंदुन स्फुंदुन गालांवर चढलेली लाली
परागात अन् पाकळ्यांमध्ये उतरून आली
खुलली, हसली आणि कळ्यांची फुलेच झाली!"

पहाटवारा सांगत होता तुझ्या सुरांनी,
"जाता जाता चंद्राने गंधार मांडला
अलगद रिषभाभवती कोमल नूर सांडला
षड्ज, निषाद लहरता मध्यम त्यांत दंगला
पंचम, धैवत गुंफत बघ भटियार रंगला"