शहर

सुप्रसिद्ध लेखिका आणि कवयित्री अमृता प्रीतम यांच्या पंजाबी कवितेचा संपूर्णसिंह यांनी केलेला हिंदी अनुवाद वाचला आणि ती कविता मनात घुमत राहिली. तिला आपल्या शब्दांत उतरवण्याचा मोह नेहमीप्रमाणेच आवरला नाही. 


माझं शहर एखाद्या लांबलचक, कंटाळवाण्या चर्चेसारखं
निरर्थक, रटाळ युक्तीवादांसारखे रस्ते,
आणि गल्ल्या-----------
जसं कुणी एकाच गोष्टीला तावातावानं खेचत न्यावं 
कधी या दिशेनं तर कधी त्या दिशेनं ........
त्वेषात वळलेल्या मुठी असाव्यात, तशी घरं, 
दात-ओठ खात कचकचणाऱ्या भिंती 
आणि वाद घालून तोंडातून फेस यावा, 
तशा गटारी अन् नाले 

सूर्योदयाबरोबरच सुरू झालेली ही चर्चा 
जी त्याला पाहून अजून गरम होत जाते, 
तापत जाते 
आणि मग प्रत्येक दाराच्या तोंडातून 
शिव्यांची लाखोली यावी,
तशी निघणारी सायकली आणि दुचाक्यांची चाकं
आणि एकमेकांच्या अंगावर आवेशात धावून जाणारे 
त्यांचे कर्णकर्कश्य पोंगे आणि घंट्या यांचे आवाज 

या शहरात जन्म घेणारं प्रत्येक मूल विचारतं
'कसली चर्चा सुरू आहे ही?'
मग त्याचा तो प्रश्न एका नव्या चर्चेला जन्म देतो 
चर्चेतून निघणारा आणि चर्चेत फिरणारा प्रश्न 

शंखांचे, घड्याळांचे कोरडे श्वास, 
रात्र येते, डोकं बडवते आणि निघून जाते 
पण चर्चा झोपेतही सुरूच रहाते

माझं शहर एका अंतहीन चर्चेसारखं आहे! 

ही मूळ कविता 

शहर – अमृता प्रीतम 

मेरा शहर एक लम्बी बहस की तरह है
सड़कें – बेतुकी दलीलों सी…
और गलियां इस तरह
जैसे एक बात को कोई इधर घसीटता
कोई उधर
हर मकान एक मुट्ठी सा भिंचा हुआ
दीवारें-किचकिचाती सी
और नालियां, ज्यों मूंह से झाग बहती है
यह बहस जाने सूरज से शुरू हुई थी
जो उसे देख कर यह और गरमाती
और हर द्वार के मूंह से
फिर साईकिलों और स्कूटरों के पहिये
गालियों की तरह निकलते
और घंटियां हार्न एक दूसरे पर झपटते
जो भी बच्चा इस शहर में जनमता
पूछता कि किस बात पर यह बहस हो रही?
फिर उसका प्रश्न ही एक बहस बनता
बहस से निकलता, बहस में मिलता…
शंख घंटों के सांस सूखते
रात आती, फिर टपकती और चली जाती
पर नींद में भी बहस खतम न होती
मेरा शहर एक लम्बी बहस की तरह है….